Tehnički sekretar
TANJA BEŠENJI
VANJA PEĆINAR

Producent
ELIZABETA FABRI

Inspicijenti
VLADIMIR SAVIN
SNEŽANA RADOVANOV
ZOLTAN BEŠENJI

Šaptači
SRĐAN STOJNOVIĆ
NATAŠA BARBIR

Srpsko narodno pozorište osnovano je kao dramsko pozorište, samim tim je Drama osnovana kad i samo Pozorište.

Do Prvog svetskog rata u SNP je odigrano 630 dramska dela na osnovu 392 domaća i strana pisca. U uslovima takve hiperprodukcije kada su poneki komadi imali samo premijeru, neki dve-tri, a manji broj više repriza predstave su pripremane veoma brzo. Takav način pripremanja predstave ne može se govoriti sa aspekta režije. Pre bi se moglo govoriti o postavljanju osnovnih kretanja (mizanscena) koje bi, uglavnom, na nekoliko proba posle naučenog teksta, radio prvi glumac u dogovoru sa ostalim. Tako su predstave pripremali Jovan Đorđević, Antonije Hadžić, Dimitrije Marković, Laza Telečki, Dimitrije Ružić, Pera Dobrinović, Andrija Lukić, Velja Miljković, Dimitrije Spasić, Miloš Hadži Dinić, Koča Vasiljević i drugi. Preovlađivao je patetični, romantičarski stil glume.

Članovi prvog glumačkog ansambla bili su: Dimitrije Ružić, Dimitrije Marković Kikinđanin, Nikola Nedeljković, Kosta Hadžić, Mihailo Gavrilović, Mihailo Rac(ković), Mladen Cvejić, Stevan Čekić i Draginja Popović (kasnije Ružić), Ljubica Popović, Milica Grunčić i Nikola Zorić. Do Prvog svetskog rata na sceni Srpskog narodnog pozorištlja igrali su i: Laza Telečki, Marija Nedeljković, Nikola Rašić, Đorđe Peleš, Đura i Marija Rajković, Ilija Stanojević Čiča, Dimitrije Spasić, Miloš Hadži Dinić. Koča Vasiljević, Velja Miljković, Pavle Marinković, Mileva Rašić, Milica-Milka Grgurova, Sofija Popović, Dimitrije i Ljubica Kolarović, Marija Cvetković, Tinka i Andrija Lukić, Pera i Jelisaveta Dobrinović, Marta Todosić, Milka Marković, Danica Metejić, Jefta Dušanović, Draga Spasić i mnogi drugi. U ovom periodu SNP je bilo rasadnik odličnih glumaca od kojih su mnogi od njih nastupali s velikim uspehom u Hrvatskom narodnom kazalištu u Zagrebu i Narodnom pozorištu u Beogradu.

U to doba buđenja nacionalne svesti veoma je bio važan repertoar SNP. Repertoar do 1914. bio je raznovrstan. Samo u prvih šest meseci se oslanjao na nacionalni, a posle su se davala dramska dela sa scena pozorišta u Beču, Budimpešti, Zagrebu i Beogradu, i nešto malo i sa repertoara nemačkih i mađarskih putujućih trupa koja su gostovala po Vojvodini. Veliki uspeh kod publike imali su komadi sa temom iz srpske nacionalne istorije. Nedostatak domaćeg dramskog teksta nadoknađivali su posrbama – likovi u stranim dramskim tekstovima dobijali su domaća imena, a radnja se premeštala u srpska mesta, sa naglaskom na srpsko rodoljublje. Najpopularniji su bili komadi sa nacionalnom tematikom, uglavnom tragedije i dramski prikazi inspirisani srednjevekovnom i novijom istorijom kao što su Smrt Uroša V Stefana Stefanovića, Miloš Obilić (Boj na Kosovu) Jovana Subotića, Hajduk Veljko Jovana Dragaševića i drugi. Pored toga, izuzetno popularni su bili takozvani komadi sa pevanjem, poput dramatizacija proze Stevana Sremca – Zone Zamfirove i Ivkove slave (muzika Stevana Mokranjca), Đida Janka Veselinovića i Dragomira Brzaka (sa muzikom Davorina Jenka), te Koštana Borisava Stankovića (muzika Stevana Mokranjca), koja će se održati na reperoaru do novijeg doba, zatim Vojničkog begunaca i Ciganina Ede Sigligetija, Starog bake i njegovog sina husara Jožefa Sigetija, Seoskog lolu Emeriha Tota i drugih. Prevodilačka delatnost je u to vreme bila veoma intenzivna – neretko se događalo da se savremeni francuski ili nemački tekst nađe na repertoaru nekoliko meseci posle svetske praizvedbe.

Od domaćih dramskih pisaca najviše su bili zastupljeni: Jovan St. Popović, Atanasije Nikolić, Lazar Lazarević, Jovan Dragašević, Jovan Subotić, Laza Kostić, Đura Jakšić, Matija Ban, Đorđe Maletić, Dragutin Ilić, Milorad Šapčanin, Velja Miljković, Bora Stanković, Ilija Okrugić Sremac, Janko Veselinović, Dragomir Brzak, Branislav Nušić, a od inostranih: Šekspir, Molijer, Šiler, Goldoni, Ibzen, Gete, Mejak i Mijo, Hauptman, Skrib, Labiš, Dimanoar, Deneri, Sardu, Suderman, Šarlota Birh-Pfajfer, Karlo Obernjik, Šandor Lukači i mnogih drugih.

1918-1941.

Prvi glumački ansambl uglavnom se sastojao od predratnih članova: Ljubica i Miloš Hadži Dinić, Danica i Kosta Vasiljević, Milka i Mihailo Marković, Draga Spasić, Danica i Milan Matejić, Katica i Vojislav Vilovac, Ruža i Dragomir Krančević, Marta Todosić, Marija-Mica Hadžić, Štefanija Lenska, Mileva Bošnjaković, Saveta i Jovan Stojčević, Pava Sluka-Rajičić, Julija Kučera, Dimitrije Spasić, Dobrica Milutinović, Milivoje Živanović, Milorad Dušanović, Vasa Ivanović, Milka Marković, i Pera Jovanovićm, a kasnije su im se pridružili i: Boža Nikolić, Marija Vera, Radoslav Vesnić, Pava Sluka, Radenko Almažanović, Aleksandar Vereščagin, Zora Vilovac, Svetislav Savić, Dragoljub Sotirović, Stanoje Dušanović, Jovan Haritonović, Hijacinta-Cinta Vugrinčević-Haritonović, Nadežda Arhipova, Rahela Ferari, Mila Levova, Tomislav Tanhofer, Jovan i Mila Gec, Mihajlo Kovačević, Ida Pregarc, Brana i Kaja Cvetković, Stanko Kolašinec, Stojan Jovanović i mnogi drugi. Režija i obuka budućih glumaca poverena je iskusnim glumcima: Milošu Hadži Diniću, Dimitriju Spasiću, Kosti Vasiljeviću, Aleksandru Vereščaginu, Jovanu Gecu, Brani Cvetković, Milanu Matejiću i drugima.

Repertoar međuratnog perioda bio je zasnovan i na domaćem i na stranom dramskom tekstu. Na repertoar su imali uticaj, pored Narodnog pozorišta u Beogradu, i repertoari stranih pozorišta, tako da je tada vidljiv jak uticaj francuskog i ruskog repertoara. Od domaćih pisaca najviše su igrani Jovan St. Popović, Branislav Nušić, Bora Stanković i drugi. Najveći prihod donosile su predstave rađene po delima manje književne vrednosti tako da su najveći deo repertoara zauzimali francuski vodvilji jer su bili i najpopularniji.

1944 – do današnjih dana

Izbor repertoara u prvim godinama posle rata bio je među najvažnijim elementima pozorišne politike. Cilj je bio da se pozorište približi narodu i da predstave pozitivno deluju na narod, naročitio da to budu komadi sa jasnom političkom porukom u skladu Komunističke partije. Samim tim na repertoaru se nisu mogli naći komadi međuratnog perioda: komedije lakog žanra, vodvilji, melodrame…, a nije bio redak slučaj da su vlasti zabranile predstavu za koju se smatralo da ugrožava režim. Tako su se na repertoaru našla dela sa ratnom tematikom, dela ruskih pisaca i dela naše klasične dramske literature, pre svega Jovan St. Popović, Branislav Nušić i Bore Stankovića. Već početkom pedesetih godina, uticaj države na rad pozorišta polako prestaje, pa je repertoar ponovo sastavljen od komada svetskih i domaćih klasika. Ubrzo na repertoar ulazi i savremena svetska, ali i savremena domaća drama među kojima se naročito ističu dela Miroslava Krleže, Borislava Mihailovića Mihiza, Aleksandra Popovića, Ljubomira Simovića, Jovana Hristića, Velimira Lukića, Dušan Kovačević, Siniša Kovačević…

Najznačajna glumačka imena obeležila su posleratni rad Pozorišta: Milan Ajvaz, Ljubica Ravasi, Stanoje Dušanović, Rahela Ferari, Viktor Starčić, Olga Životić, Ljubiša Iličić, Siniša i Ljubica Ravasi, Stanoje Dušanović, Olga Životić, Dušan Životić, Slavka Tošić, Žarko Mitrović, Sofija Perić-Nešić, Branko Tatić, Aleksandar Stojković, Slavko Simić, Nikola Mitić, Stojan Jovanović, Milan i Slavka Tošić, Petar Vrtipraški, Lazar Bogdanović, Franja Živni, Ivan Hajtl, Miodrag Lončar, Vitomir Ljubičić, Stevan Šalajić, Đorđe Jelisić, Velimir Životić, Rade Kojadinović, Velimir Životić, Ilinka Dušanović, Slavko Đorđević, Anđelija Vesnić, Milica Kljaić-Radaković, Dobrila i Dragiša Šokica, Dragutin Kolesar, Zaida Krimšamhalov, Milena Bulatović, Stevan Gardinovački i drugi. U Beogradu je u jesen 1947. osnovano Jugoslovensko dramsko pozorište i tom prilikom nekoliko članova SNP je ušlo u taj teatar.

Posle rata je period stvaranja nove režije i u Pozorištu je skoro uvek bio stalni reditelj: Jovan Konjović, Jurij LJvovič Rakitin, Josip Kulundžić, Bora Hanauska, Jovan Putnik, Milenko Šuvaković, Dimitrije Đurković, zatim Dejan Mijač, ali su radili i mnogi gostujući reditelji.

Danas Dramu SNP čini ansambl izvanrednih glumaca koji izvodi predstave po delima najvećih svetskih i domaćih klasičnih i savremenih pisaca. U želji da doprinese afirmaciji mladih talentovanih dramskih pisaca Srpsko narodno pozorište je 2004. pokrenulo „Projekat tri” koji je koncipiran kao festival nove srpske drame, odnosno autora koji do sada nisu izvođeni na domaćim profesionalnim pozorišnim scenama.

Na osnovu dostupne građe i literature tekst sastavila dr Milena Leskovac