PREDSTAVE SA TEKUĆEG REPERTOARA
OSTALE PREDSTAVE
Sopran
Mecosopran
Tenor
Bariton
Bas
Prvi sopran
DRAKIĆ MAJA
MILIVOJEVIĆ JASNA
STAROVIĆ PETOŠEVIĆ RENATA
VARAGIĆ VESNA
DOSKOVIĆ MILICA
KOČI ETEL
BRAJKOVIĆ MARIJA
VOJVODIĆ MARIJA
Drugi sopran
JOVANOV DUŠANKA
RUDIĆ JELENA
TEODOROVIĆ TATJANA
ZAGORAC HORVAT ERŽEBET
NAĐ VALERIJA
STANKOV JELENA
VULIĆ DRAGANA
MAŠIĆ SVJETLANA
VESELINOVIĆ JELENA
KLENOVŠEK SANDRA
ZEREMSKI SANJA
SUBIĆ NEDA
Prvi alt
MILIĆEV SVETLANA
ANDRIĆ ALEKSANDRA
KASTEL JASNA
PETRIN HELENA
SLOVIĆ MARIJA
ČONKIĆ PETROVIĆ NORA
VUJIĆ ROŠU MILICA
Drugi alt
ĐOKIĆ DINA
KELER DRAGANA
ADAMOV DANKA
JAKOBAC MORAR MARTA
STANIĆ SOFIJA
TERZIĆ ZVEZDANA
IRMENJI INGRID
Prvi tenor
ANDRIĆ ŽELJKO
ZDRAVIĆ BOJAN
MILANOV DUŠAN
RADLOVAČKI ČEDOMIR
TOLIMIR ALEKSANDAR
RISTIĆ MILOŠ
SKENDŽIĆ MARKO
STANIĆ GORAN
Drugi tenor
ŠANDOROV ZORAN
KEČI ĐORĐE
TOT ATILA
MALEŠEV VOJISLAV
PEJIĆ JOVAN
SPASIĆ MIODRAG
Bariton
NIKOLIĆ STEVAN
TAIROVIĆ GORAN
NIKOLIĆ MLADEN
ĐURIN DRAGAN
KIŠ ČABA
GRUBOR MILORAD
ŠOGOROVIĆ NEBOJŠA
ROŠU BRANKO
ŠEPELJ PREDRAG
STOJKOVIĆ VLADIMIR
STAJIĆ DRAGAN
Bas
BAHUN ALEKSANDAR
ZORJAN VLADIMIR
PEJAKOV SINIŠA
JOSIMOV VOJO
MILIVOJEVIĆ PANTELIJA
Prve violine
ĆUKOVIĆ VLADIMIR – koncertmajstor
ŠAPOVALOV SERGEJ – koncertmajstor
GLUŠICA BOJAN – tuti
BIRAČ DUŠAN – tuti
HERCENBERGER ROBERT – tuti
MILANOV ANA – tuti
ŠARU VLADIMIR – tuti
DRAGAŠ MARTA – tuti
CVETKOVIĆ MARINA – tuti
KRČMAR ĆULIBRK ALEKSANDRA* – tuti
TOMINČIĆ SNEŽANA* – tuti
Druge violine
MAZALICA JOVANKA – vođa
MEMEDOVSKI EMIR – vođa
IVKOVIĆ PETAR – tuti
MITROVIĆ MARICA – tuti
UZELAC ALEKSANDAR – tuti
BUGAR MARIN – tuti
SPASIĆ MILENA – tuti
ŠIMŠIĆ NEVENA – tuti
BIRAČ NINA* – tuti
Viole
BISAK JOŽEF – vođa
PAVLIČ BORUT – vođa
KOLESAR MIHAILO – tuti
NAĐ ROBERT – tuti
PEJAKOV RADOJKA – tuti
ZAGORAC DIMITRIJE – tuti
LONČAR DRAGANA* – tuti
Violončela
FARAGO IBOJA – vođa
TOKODI SABO KRISTINA – vođa
ČUBRILO NATAŠA – tuti
NALIĆ DAMIR – tuti
SVIRAC MILICA – tuti
NIKOLIĆ TEODORA – tuti
VLAOVIĆ NEVENA – tuti
JAN KRISTOF* – tuti
Kontrabas
MAZALICA SINIŠA – vođa
MILANOV MILAN – vođa
LAZOVIĆ VLADIMIR – tuti
MILUŠIĆ NALIĆ OLIVERA – tuti
ČIBRI ATILA* – tuti
Harfa
PAVLOVIĆ IVANA
Flauta
ĐUKIĆ JATIĆ BRANKICA – prva
STEVANOVIĆ SAŠA – prva
KATIĆ SANDRA – druga + pikolo
VASIĆ MARIJA – druga + pikolo
Oboa
ANTUNOVIĆ MARIĆ VERONIKA – prva
DRAGAŠ VERA – prva
JELAVIĆ DRAGO – druga
STILINOVIĆ GARDINOVAČKI IVA – engleski rog + druga oboa
MAJDEVAC NEVENA* – druga
NOVOVIĆ MINA* – druga
Klarineti
BALAŽ RUDOLF – prvi
MILOSAVLJEVIĆ SAŠA – bas klarinet + drugi
BORBELJ ROBERT – prvi
JANČIĆ NIKOLA* – drugi
Fagoti
PANIĆ SAŠA – prvi
MIHAJILOVIĆ NEMANJA – prvi
STIPIĆ ELEONORA – drugi
Horna
SKENDŽIĆ JELENA – prva
ROKSANDIĆ MILAN – prva
GRLIĆ SLAĐANA – druga
VOJVODIĆ JELENA – treća
KRAUS NIKOLA – treća
POPOVIĆ KATARINA* – treća
BIBER STEVAN – četvrta
Trombon
DRAGAŠ STEVAN – prvi
MILANOV NIKOLA – prvi
VESELINOVIĆ SLOBODAN – drugi
Truba
DRAGAŠ SLOBODAN – prva
ĐAKOVIĆ SRĐAN* – prva
BOBINEC ISIDOR – druga
SKENDEROVIĆ LORDAN – treća + druga
Tuba
GAGIĆ BLAGOJE
Timpani
BURKA IVAN
GRUBIŠIĆ MILICA
Udarači
RAŠKOVIĆ JELENA
VEGŠE ZOLTAN
LUBARDA STEFAN
*Honorarni saradnici
HODOBA LEŠ DANIJELA – korepetitor
MILANOV SANJA – inspicijent
CVIJIĆ TANJA – inspicijent
JAROSLAVA BENKA VLČEK – inspicijent
MAJTAN ALEKSANDRA – sufler
SANELA MITROVIĆ – sufler
SVIRČEVIĆ IVAN – rukovalac displeja
JANKOVIĆ SNEŽANA – nototekar
NINKOV BORIS – nototekar
LATO PETER – pomoćnik nototekara
NOVAK DRAGAN – muzički rekvizitar
Od početka rada Srpsko narodno pozorište kao dramski teatar negovalo je muziku tako da se muzički život na sceni odvijao gotovo od prvog dana. Instrumentalna i vokalna muzika bile su sastavni deo mnogih predstava jer su komadi „s pevanjem” bili omiljeni i decenijama su zauzimali važno mesto u repertoaru. Pozorište je uvek imalo svog kapelnika (dirigenta), hor koji je bio sastavljen od glumaca i manji orkestar koji su činili jedno vreme stalni i honorarni muzičari, a u periodu kad nisu imali svoj orkestar angažovan je i vojni orkestar grada. Prvi kapelnik, Adolf Lifka angažovan je 1862. Međutim, tek 1865. kada je angažovan Aksentije Maksimović, nastaju prvi originalni muzički prilozi (do 1871. napisao je muziku za 17 pozorišnih komada), a osetan je i vidan napredak u podizanju izvođačkog nivoa muzičkih ansambala i hora Srpskog narodnog pozorišta. Posle Maksimovića, kapelnici su bili i Alojzije Milčinski, Hugo Doubek, Jovan Mirković, Franja Vanjek, Antonije Tuna Osvald, Antonije Ulrih i Pavao Vlahović. Dvadeset godina kasnije na predlog Mite Topolovića odlučeno je da svi glumci moraju da uče notno pevanje. Prva opereta koju je Pozorište 1891. prikazalo je Vračara Velje Miljkovića sa muzikom Emanuela Piherta. Iskorak u repertoaru napravljen je kada 1896. postavljena opera Jovančini svatovi Viktora Masea i godinu dana posle šaljiva opereta Lepa Galatea Franca Supea u kojima su angažovali opersku pevačicu Sultanu Cijukovu. Od tada pa sve do Prvog svetskog rata Pozorište, u skladu sa svojim mogućnostima, neguje operetu. Pored pomenutih, na repertoaru su bili i: Knez Nikola Zrinjski I. Zajca 1899, Čarobni strelac K. M. Vebera 1900, Pustinjakovo zvono R. Majara 1902, Proba za operu A. Lorcinga 1902, Ksenija V. Parma 1909, Kavalerija rustikana P. Maskanjija 1910, Na uranku S. Biničkog 1911, Prodana nevesta B. Smetane 1911, Pajaci R. Leonkavala 1912. i Knez Ivo od Semberije I. Bajića 1914. Najznačajniji solisti toga doba, pored Sultane Cijukove, bili su Draga Spasić (tada Stefanović) i Žarko Savić, pevač izuzetnog glasa – bas međunarodne reputacije, Stevan Deskašev, Štefanija Lenska, Uroš Jurišić, Joca Cvijanović, Leposava Jovanović, Anton Križ, Marija Šilhanova, Leposava Nišlić, Olga Osvald i drugi.
1918-1941.
U međuratnom periodu, Srpsko narodno pozorište dobija prvi operski ansambl i samim tim osniva Operu. Angažovani su dirigenti Hinko Maržinec i Lovro Matačić. Prva opereta Baron Trenk Srećka Albinija izvedena je 29. novembra 1920. Pored domaćih pevača, u ansamblu su bili i ruski i češki umetnici: Božena i Karela Dubska, Emina Šildova, Vera Gorskaja, Mila Levova, Matilda Kralj, Milica Avirović, Micika Olivijeri-Ilić, Jelka Jocić, Mihailo Veron-Volkonski, Viktor Grigorjev, Aleksandar Trošćanski, Sergej Nikolajević, Isak Armidi, Nikolaj Baranov, Evgenije Marjašec, Dragomir Krančević, Klemens Klemenčić, Dragutin Vrbanjac, Milan Odžić, Paja Banac i drugi. Broj članova hora je bio promenjljiv i kretao se od 24 do 36 pevača. Negovan je standardni operski repertoar: Toska, Kavalerija rustikana, Travijata, Trubadur, Verter, Madam Baterflaj, Prodana nevesta, Đamile, Pajaci, Čarobni strelac, Rigoleto, Seviljski berberin, Hofmanove priče, Evgenije Onjegin, Karmen, Pajaci i dr. Operetski repertoar je bio mnogo širi jer je priprema opereta bilo manje zahtevna: Ciganska ljubav, Klo-Klo, Kneginja čardaša, Bajadera, Grofica Marica, Lepa Jelena, Tri devojčice, Škola za ljubavnike, Gejša, Orfej u paklu, Perikola, Madam Pompadur i dr. Međutim, zbog malih subvencija i nedovoljnih prihoda odlukom ministra prosvete 14. oktobra 1924. Srpskom narodnom pozorištu je ukinuta Opera, a krajem marta 1927. i Opereta. Posle toga operske i operetske predstave davane su samo povremeno.
1947 – 2015.
Obnavljanjem rada Pozorišta posle oslobođenja na repertoaru je bilo nekoliko komada s pevanjem iz narodnog života. Prva opereta koju je Pozorište izvelo 25. avgusta 1946. bila je Mamzel Nituš Rožea Ervea u kojoj je debitovala Zdenka Nikolić. U istoj sezoni izvedene su i operete Ševa Ferenca Lehara i Silva Imrea Kalmana. Na predlog Odeljenja za prosvetu Glavnog izvršnog odbora Vojvodine, Ministarstvo prosvete Srbije donelo je rešenje jula 1947. da se u okviru Srpskog narodnog pozorišta (tada Vojvođanskog narodnog pozorišta) formira Opera. Vojislav Ilić je došao na mesto dirigenta, Vladislav Perldik bio je korepetitor, a solisti su bili: Erna Krže, Zdenka Nikolić, lirski soprani; Mija Lipković, dramski sopran; Ljubica Janković, alt; Dragutin Burić, tenor; Borislav Dečermić, lirski tenor i Ivo Vargović, bariton. Oformljen je Hor i Orkestar, ali su oni do sezone 1948/49. bili u honorarnom angažmanu. Prva premijera obnovljene Opere bila je Travijata Đ. Verdija 16. novembra 1947. Naslovnu ulogu je pevala Eran Krže, a reprizu Zdenka Nikolić koja je preko dve decenije bila glavni nosilac lirsko-koloraturnih uloga.
Među istaknutim solistima koji su ostavili neizbrisiv trag u Operi Srpskog narodnog pozorišta su i: Desa Vlajković, Mirjana Vrčević-Buta, Matija Skenderović, Olga Bruči, Rudolf Nemet, Anica Čepe, Zlatomira Nikolova, Franc Puhar, Vlada Popović, Dimitri Marinovski, Šime Mardešić, Aranka Hećan-Bodrič, Franja Knebl, Dušan Baltić, Vladan Cvejić, Irena Davosir-Matanović, Evgenije Marijašec, Svetozar Drakulić, Jelena Ječmenica, Mirko Hadnađev, Vojislaav Kuculović, Vera Berdović, Vera Kovač-Vitkai, Miodrag Milanović i mnogi drugi.
Za visoke umetničke rezultate koje je Opera godinama postizala zaslužni su i dirigenti: Vojislav Ilić, Dušan Babić, Davorin Županić, Milan Asić, Predrag Milošević, Gaetano Čila, Mladen Jagušt, Lazar Buta, Dušan Miladinović, Marijan Fajdiga, Vladimir Topolković, Eugen Gvozdanović, Angel Šurev, Jon Janku, Miodrag Janoski, Ljubiša Lazarević, Imre Toplak, Dušan Mihajlović, Vesna Kesić-Krsmanović, Željka Milanović, Aleksandar Kojić, Mikića Jevtić i mnogi drugi.
U ovom periodu stalni reditelji u Operi bili su: Dragica Damjanović-Cehetmajer, Mario Marinc, Emil Frelih, Serž Vafijadis, Dejan Miladinović, Oktav Enigaresku, ali i dramski reditelji: Jovan Konjović, Jovan Putnik, Milenko Šuvaković i Mihailo Vasiljević.
Repertoar Opere obuhata najznačajnije operska i operetska dela svetskih i domaćih kompozitora. Opera SNP od 1947. godine naročitu pažnju posvećuje izvođenju dela domaćih kompozitora. Tako su do danas izvedena sledeća dela: oratorijumska freska Apoteoza Ivana Kovača, kantata Vezilja slobode Mihaila Vukdragovića, kantate Vojvodin, Svi smo mi jedna partija i Čovek je vidik bez kraja, te opera Gilgameš Rudolfa Bručija, opera Ženidba Miloševa (Vilin veo) Petra Konjovića, scenska vizija muzičke poeme Jama Nikole Hercigonje, dečje opere Ježeva kućica i Medvedova ženidba Zorana Jovanovića, opera Knez Ivo od Semberije Isidora Bajića, opera Knez od Zete Petra Konjovića, dečja opera Medvedova ženidba Zorana Jovanovića, opera Pokondirena tikva Mihovila Logara, dečja opera Proždrljivko Ernea Kiralja, opera Suton Stevana Hristića, scenska poema Tamo gde je bilo srce, danas stoji sunce (muz. saradnik Eugen Gvozdanović), kantata Učitelji Dušana Radića, kao i opera Mileva Aleksandre Vrebalov.
Na sceni Opere Srpskog narodnog pozorišta gostovali su istaknuti operski solisti iz najpoznatijih operskih kuća: moskovskog Boljšoj teatra, milanske Skale, njujorškke Metropoliten opere, bečke Državne opere, pariske Komične opere, i opera u Kijevu, Atini, Pragu, Bukureštu, Sofiji, Temišvaru, Segedinu, Klužu i druge. Takođe, većina solista Opere Srpskog narodnog pozorišta redovno je gostovala na jugoslovenskim scenama, kao i na inostranim. Do 1991. Opera je gostovala na svim jugoslovenskim pozorišnim scenama, kao i u inostranstvu: Italiji, Mađarskoj, Bugarskoj, Rumuniji, Egiptu, a dugi niz godina stalno je razmenjivala gostovanja sa Operom u Segedinu i Temišvaru. Od 2012. Opera SNP ponovo odlazi na inostrana gostovanja i festivale.
HOR – Nesumnjiv je dugogodišnji visoki umetnički kvalitet Hora Srpskog narodnog pozorišta. Datum osnivanja Hora smatra se 16. novembra 1947, dan kada je izvedena prva premijera, Travijata, posle obnavljanja Opere. Tadašnji Hor je bio u honorarnom angažmanu i tek od sezone 1948/49. Opera ima svoj stalni horski ansambl. Visoke kriterijume u horskom pevanju postavio je još prvi dirigent Vojislav Ilić, a svoj doprinos u održavanju i unapređivanju dali su i ostali dirigenti i korepetitori: Milutin Ružić, Ladislav Perldik, Vladimir Topolković, Mira Gligić, Ljiljana Krdžalić, Angelina Stefanović, Viktor Šafranek, Berislav Skenderović, Boris Černogubov, Eugen Gvozdanović, Juraj Felik, Vesna Kesić-Krsmanović, Natalija Mihajlovna-Arefjeva i dr. Od 1980. do 1989. na inicijativu članova Hora i dirigenta Juraja Ferika delovao je Kamerni hor muzičkog centra Vojvodine sa ciljem da predstavi dela vokalno-instrumentalne muzike raznih epoha, od vokalne polifonije XVI veka, preko barokne, do savremene jugoslovenske vokalne muzike.
Od 1996. deo članova Hora Opere koji su se ogledali na polju duhovne muzike okupili su se u Muškom kamernom horu i osvojili publiku bogatom koncertnom aktivnošću. Na njihovom repertoaru bile su liturgije, prvenstveno domaćih autora, pa je posebno značajno prvo izvođenje Liturgije Josifa Marinkovića. Izvedene su, takođe i Božanstvena liturgija Frančeska Sinika (1840), Liturgija Roberta Tolingera (1885), Liturgija Vladimira Boberića (1908), ali i dela drugih religijskih tradicija, kao što su Mocartov i Verdijev Rekvijem, Orfova Karmini burana, Hajdnova Četiri godišnja doba, kantata Vezilja slobode M. Vukdragovića, Jama N. Hercigonje, Vojvodina R. Bručija i dr.
Od 2002. deluje i Ženski kamerni hor pod rukovođstvom Vesne Kesić-Krsmanović. Na repertoaru su dela najvećih svetskih i domaćih autora horske muzike kao što su Di Laso, Palestrina, Albinoni, Kodalj, Mocart, Pergolezi, a najveće domete postigli su u izvođenju Božanstvene liturgije Sv. Jovana Zlatoustog kompozitora Stevana Mokranjca, Arkadija Dubenskog, Marka Tajčevića itd.
ORKESTAR – Pozorište je septembra 1945. angažovalo muzičare Zoru Dušanović, violinistkinju i Lajoša Kesegija, oboistu, što je početak formiranja pozorišnog orkestra. U narednim godinama Pozorište je nastavilo da prima nove muzičare, tako da je osnivanjem Opere 1947. Pozorište imalo formiran instrumentalni ansambl koji je do sezone 1948/49. bio honoraran. Od tada pa do danas Orkestar je ključni oslonac svakog operskog izvođenja. Od samog osnivanja visok kvalitet umetničkog rada održava se stalnim stručnim usavršavanjem u vidu učestvovanja u drugim umetničkim ansamblima i ustanovama kao što su nekadašnja Novosadska filharmonija, danas aktivan Vojvođanski simfonijski orkestar, različiti orkestri Radio-Novog Sada, Novosadski kamerni orkestar, Muzička škola „Isidor Bajić”. Brojni članovi orkestra učestvuju u orkestarskim projektima Akademije umetnosti Univerziteta u Novom Sadu.
Direktori Opere od 1947. bili su (neki i više mandata) Vlada Popović, Vojislav Ilić, Davorin Županić, Ivan Salič, Predrag Milošević, Lazar Buta, Vlada Popović, Rudolf Bruči, Rudolf Nemet, Marijan Fajdiga, Mladen Jagušt, Eugen Gvozdanović, Dušan Belić, Miodrag Janoski, Rudolf Baranji, Vojislav Kuculović, Imre Toplak, Karlo Ižak, Vera Kovič Vitkai, Branislav Jatić, Nada Kokotović, Mladen Sabljić, Miodrag Milanović, Klaudio del Monako, Slavoljub Kocić, Marina Pavlović Barać, Angel Šurev, Dušan Mihalović, Berislav Skenderović, Miodrag Milanović, Aleksandar Kojić, Ira Prodanov Krajišnik.
Ansambl Opere Srpskog narodnog pozorišta i danas ima vrhunske soliste, pevače i muzičare koji izvode dela internacionalnog i nacionalnog operskog nasleđa, operete, mjuzikle, horsku muziku i bogatu orkestarsku produkciju.
(tekst na osnovu izvora i dokumentacije sastavila dr Milena Leskovac)
Literatura (izbor): Zbornik Matice srpske za scenske umetnosti i muziku br. 45, Matica srpska, Novi Sad, 2011. (Svetozar Rapajić, Prvi period rada Novosadske opere (1947–1961); Katerina Tomanek, Muzika na repertoaru Srpskog narodnog pozorišta u Novom Sadu (1861–1914); dr Ira Prodanov Krajišnik, Nacionalni repertoar Opere Srpskog narodnog pozorišta od 1990. do danas;); Sveske Matice srpske br. 56, Matica srpska, Novi Sad, 2014 (Nemanja Savić, Dnevne novine Jedinstvo, Petar Konjović, balkanizam i jedna moguća istorijska slika o Srpskom narodnom pozorištu (1861 – 1941); Branka Kojadinović, Vokalne solistkinje u Srpskom narodnom pozorištu početkom 20. veka;); Pedeset godina Opere, spomenica, prir. Vesna Krčmar, Miodrag Milanović i Dušanka Radmanović, SNP, Novi Sad, 1997; Enciklopedija Novog Sada, ur. R. Popov, knjiga 18, Novi Sad, 2001.
UMETNIČKI DIREKTOR
+ 381 21 6621 411, lok. 210
sandra.milankov@snp.org.rs
opera@snp.org.rs
LADO LEŠ – izvršni direktor
MILICA POPOVIĆ – sekretar
+ 381 21 6612 582
+ 381 21 6616 669
+ 381 21 6621 411, lok. 208, 209
opera@snp.org.rs
lado.les@snp.org.rs
